Mahjong’dan Senet’e: İnsanlık Tarihinin En İyi 10 Masa Oyunu

Tarih boyunca insanların eğlence ve strateji arayışları, çeşitli masa oyunlarının doğmasına yol açtı.

Tarih boyunca insanların eğlence ve strateji arayışları, çeşitli masa oyunlarının doğmasına yol açtı. Eski dönemlerde, antik uygarlıklardan günümüze kadar pek çok oyun geliştirilmiş ve oynanmıştır. Bu oyunlar, sadece eğlence aracı olarak değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel etkileşimin bir parçası olarak da önemli bir rol almıştır. Bu yazımızda, tarih boyunca oynanmış bazı ilginç masa oyunlarını keşfedeceğiz. Mezopotamya’nın antik oyunlarından, Orta Çağ’dan kalma satranç taşlarına, Asya’nın strateji oyunlarına kadar geniş bir yelpazede yer alan bu oyunlar, hem geçmişin hem de günümüzün oyun kültürüne ışık tutuyor. Her bir oyun, kendi döneminin sosyal ve kültürel dinamiklerini yansıtırken, aynı zamanda zeka, strateji ve şansa dayalı eğlence anlayışını da ortaya koyuyor. İşte en iyi tarihi masa oyunları…

1. Ur Kraliyet Oyunu

Ur Kraliyet Oyunu, 4600 yıl önce Mezopotamya’da ortaya çıkan dünyanın en eski masa oyunlarından biridir. Güney Irak’taki Ur Kraliyet Mezarlığı’nda bulunan tahtası ve deniz kabuğu süslemeleri, oyunun geçmişine ışık tutuyor. MÖ 177 yılında bir Babil astronomu tarafından yazılmış çivi yazılı tablette, oyunun kuralları detaylandırılmıştır. Küratör Irving Finkel bu kuralları çözerek, oyunun iki oyuncunun taşlarını tahtanın bir ucundan diğerine taşımaya çalıştığı bir yarış olduğunu açıklıyor. Ayrıca, merkezdeki karelerin falcılık için kullanıldığı da belirtiliyor.

2. Lewis Satranç Taşları

Lewis Satranç Taşları, 12. yüzyılın sonlarında İskandinavya’da oyulmuş ve İskoçya’nın Lewis Adası’nda bulunmuştur. Bu satranç seti, mors fildişi ve balina dişlerinden yapılmıştır ve dünyanın en ikonik objelerinden biridir. Figürler, İskandinav kültürünün etkilerini taşır; özellikle vahşi savaşçıları simgeleyen berserker şeklindeki kaleler dikkat çekicidir. Taşların, Norveç’ten İrlanda’ya seyahat eden bir tüccara ait olduğu düşünülüyor.

3. Wari Oyunu

Wari, Batı Afrika’da popüler olan, hesaplama ve stratejiye dayalı bir oyun. Oyunun amacı, rakibinizin tohumlarını toplayarak kendi bölgenize taşımaktır. Sierra Leone’de yapılan bu oyunun tahtası, domuz benzeri bir figürle süslenmiştir. Evinizde bir tahta yoksa, bir kağıt üzerine iki sıra halinde altı daire çizerek ve bilye ya da boncuk kullanarak oyunu kendiniz de oynayabilirsiniz.

4. Senet

Senet, Tutankhamun ve Kraliçe Nefertari tarafından da sevilen, tarihi MÖ 3100’lere kadar uzanan bir Mısır masa oyunudur. Oyun tahtası 30 kareden oluşur ve iki oyuncu taşlarını tahtanın sonuna kadar taşımak için yarışır. Fildişi kaplamalı bazı tahtaların karelerinde hiyerogliflerle ek kurallar da yer alır. Bu oyunda taşları zar yerine sopa veya kemik kullanarak hareket ettirirsiniz.

5. Mahjong

Mahjong, Qing Hanedanlığı döneminde Çin’de oynanmaya başlanan stratejiye dayalı bir oyundur. Taşları çekip bırakarak 14 taşınızı dört sete ve bir çifte yerleştirmek temel hedeftir. Oyun Batı’ya 19. yüzyılda tanıtıldı ve o zamandan beri uluslararası alanda oldukça popüler.

6. Kaz Oyunu

Kaz Oyunu, 16. yüzyılda İtalya’da ortaya çıkan ve Avrupa’da hızla yayılan bir şans oyunudur. Amacı, zar atarak sayacınızı tahtanın merkezine getirmektir. Oyun boyunca bazı özel kurallar bulunmaktadır; örneğin, belirli karelere geldiğinizde oyuna tekrar başlamanız gerekebilir. Farklı versiyonları Fransızca, Almanca ve İtalyanca olarak mevcuttur. Evinizde oynamak için iki zar ve oyun tahtası çizerek bu eğlenceli oyunu deneyimleyebilirsiniz.

7. Ajax ve Aşil’in Zar Oyunu

Ajax ve Aşil, Truva Savaşı’nın kahramanlarıdır ve bu amforada bir masa oyunu oynarken betimlenmişlerdir. Muhtemelen zar veya taşlarla oynanan bu oyunun kuralları tam olarak bilinmese de, tavlaya benzer bir oyun olduğu düşünülüyor. Bu tür oyunlar Mezopotamya’dan Bizans İmparatorluğu ve Pers’e kadar pek çok kültürde oynanmıştır.

8. Sugoroku

Sugoroku, Çin’den Japonya’ya getirilen ve Edo döneminde yaygınlaşan bir masa oyunudur. Oyunun amacı, zar atarak taşlarınızı tahtanın merkezine taşımaktır. Bu örnek, Japonya’nın hiyerarşik toplumsal yapısını gösteren meslek figürleriyle süslenmiştir. Başlamak için sadece zar ve birkaç oyun taşı yeterlidir.

9. Pachisi

Pachisi, Hindistan kökenli bir oyundur ve haç biçimindeki bir tahtada oynanır. Her oyuncu, taşlarını tahtanın ortasına getirene kadar ilerletmeye çalışır. Oyunun renkli ve detaylı tasarımı, Hindistan’ın zengin kültürel mirasını yansıtır.

10. Mehen

Tarihin en iyi masa oyunları listemizin sonuna geldik. Mehen, antik Mısır’a ait bir masa oyunudur ve oyun tahtası soluk sarı kireçtaşından yapılmıştır. Tahta, üst yüzeyinde kare çıkıntılar ve oyuklarla oluşturulmuş bir spiral desenle oyulmuştur. Bu dairesel oyun tahtası, MÖ 2925-2575 yılları arasında, Erken Hanedanlık döneminde Mısır’da kullanılmıştır. Mehen oyununun ismi, Mısır’ın yılan tanrısından gelmektedir ve bu oyun, MÖ 3000 ile MÖ 2300 yılları arasında popüler olmuştur.

Kaynak: 1